Beogradska tvrđava, Konak Kneginje Ljubice, Saborna crkva ili zgrada Narodnog pozorišta nisu jedini spomenici kulture koji su pod zaštitom Zavoda, iako prvo pomislimo na njih. Na listi se nalaze i vile na Čuburi, kuće na Vračaru, ali i Moderna garaža u centru Beograda iz koje je početkom godine iseljen Muzej automobila. Takođe, na listi Zavoda za zaštitu spomenika je i nekadašnji Fijatov auto servis u kom se sada nalaze - teretana i supermarket.
Moderna garaža
Zgrada u vidu hale je izgrađena 1929. godine kao prva moderna garaža u centru Beograda, po projektu ruskog arhitekte Valerija Staševskog. Nalazi se u samom centru Beograda, u Ulici Majke Jevrosime.
“Značaj objekta proističe iz činjenice da je zgrada Moderne garaže prvi objekat takve vrste, ne samo u Beogradu, već i na Balkanu, da je po tehničkim mogućnostima bio istovremeno sličnim objektima u Zapadnoj Evropi, da su u njemu sačuvani značajni pneumatski alati i da je bio centar auto-sporta u Beogradu”, navodi se na sajtu Zavoda za zaštitu spomenika kulture.
Zgrada je bila namenjenja za parkiranje, održavanje i servisiranje automobila. Izgrađena je na imanju Vlajka Kalenića, a njena izgradnja je koštala tadašnjih 500.000 dinara, imala je centralno grejanje, perionicu i uređaje za održavanje automobila, kako piše Moderni žurnal.
Objekat je 2015. godine restitucijom vraćen potomcima starih vlasnika, ali je Muzej automobila u njemu ostao sve do februara ove godine kada je iseljen sudskom odlukom.
Iz serijala:
Tada je najavljeno da će Muzej automobila postati zaseban muzej u okviru Muzeja nauke i tehnike. Muzej se u tom prostoru nalazio od 1994. godine, a iste godine je zgrada odlukom Vlade proglašena spomenikom kulture.
Kako je za N1 rekla Marjana Majstorović, advokatica koja zastupa vlasnike, skoro deset godina su se vodili pregovori sa Gradom koji nije preduzeo ništa kako bi se pitanje boravka Muzeja u objektu Moderne garaže regulisalo.
Suvlasnici trenutno vode dva spora protiv Muzeja, koji je prostor koristio bez ikakve nadoknade, kaže advokatica.
Nenad Nikolić, jedan od suvlasnika Moderne garaže, rekao je početkom godine da im ideja nije da objekat prodaju, niti ruše, već da planiraju da ga izdaju kao garažu. Advokatica za N1 kaže da su naslednici objekat zatekli u izuzetno lošem stanju, da je krov oštećen, a niz zidove se, prema njenim rečima, slivala voda.
Zgrada auto-servisa “Fijat”
Zgrada nekadašnjeg Fijatovog auto servisa nalazi se na Autokomandi, na uglu Bulevara oslobođenja i Rudničke ulice na Vračaru. Građena je početkom 40-ih godina prošlog veka prema projektu arhitekte Milana Zlokovića, jednog od najistaknutijih modernista u međuratnom periodu i osnivača Grupe arhitekata modernog pravca, kako se navodi na sajtu Zavoda.
Objekat je prvobitno bio namenjen prodajnom auto-salonu Fijata u prizemlju, stanovima na višim spratovima i garažom, odnosno auto-servisom Fijata iz Rudničke ulice. Kada su iz Torina 1939. godine stigli novi italijanski automobili, bili su izloženi upravo u prizemlju zgrade. Ravni krov, kako ga je projektovao Zloković, još uvek je bio novina kod nas.
Kako piše 011.info, Fijatov dolazak u Srbiju je imao manje veze sa automobilima, a više sa politikom. U to vreme, postojala je tesna politička veza između Srbije i Italije, što se može zaključiti iz „drugovanja nekolicine ključnih ljudi srpske i italijanske diplomatije“.
Danas se u prvobitnom prodajnom salonu nalazi teretana, dok je u objektu u Rudničkoj ulici supermarket. Nekada se na fasadi nalazio natpis „Fiat“ koji je kasnije zamenjen natpisom “Jugoauto”, a sada se na fasadi, odnosno prozorima nalaze mesečne cene teretane i naziv lanca marketa.
“Arhitektonske komponente ove zgrade – zaobljena zidna površina, monolitna fasada izvedena u crvenoj klinker opeci, beli kameni prozorski ramovi i krovna terasa s ogradom u vidu palube – u arhitektonskoj istoriografiji su pripisane elementima italijanskog racionalizma”, piše na sajtu Fondacije Milan Zloković.
Koje je tvoje mišljenje o ovome?
Učestvuj u diskusiji ili pročitaj komentare