Izložba "Identitet(i). Predstave žena u srpskom slikarstvu (1918–1941)" u toku je u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu, a izloženo je više od 70 dela iz nekoliko muzeja, ali i iz privatnih kolekcija.

Izložba, koja će trajati do 4. jula, preispituje nacionalni, rodni i seksualni identitet, kao i pitanje percepcije sopstva i to putem 70 eksponata: umetničkih dela, fotografija i ilustracija iz časopisa. Postavka je podeljena u četiri celine: „Nacionalno: Između Istoka i Zapada, tradicije i modernosti“; „Glumica kao moderna žena: Pol, profesija, emancipacija“; „Kvir: Telo, rod i predstava“ i „Sopstvo: Sa ove i one strane proscenijuma“.

Eksponati, izloženi na postavci, prevashodno su iz kolekcije Galerije Matice srpske, ali i Narodnog muzeja, Muzeja savremene umetnosti, Muzeja pozorišne umetnosti Srbije, Muzeja grada Beograda, Kuće legata, Spomen-zbirke Pavla Beljanskog, Galerije Milene Pavlović Barili, kao i iz nekoliko privatnih kolekcija.

Ideja izložbe „Identitet(i). Predstave žena u srpskom slikarstvu (1918–1941)“, objašnjava njen autor Nikola Ivanović, kustos Galerije Matice srpske, bila je da u javni prostor iskorače sa važnom temom, vrlo aktuelnom u poslednjih dvadesetak godina – temom identiteta.

„Pitanje identiteta u srpskom slikarstvu između dva rata „podeljeno“ je na četiri najčešće spominjana – nacionalni, rodni, seksualni i pitanje sopstva. Kroz te četiri celine i izložbene sale pokušali smo da ilustrujemo kakav je nacionalni identitet Kraljevine Jugoslavije između dva rata, da pozicioniramo ulogu žene u međuratnom društvu kraljevine, pokušamo da odgovorimo na to šta su potencijalne kvir teme i koncepti između dva rata, i odgovorimo na to kroz portrete najznačajnijih slikarki, odnosno kako to žena vidi sebe unutar svoje profesije i kako uopšte percipiramo sopstvo“, pojašnjava Ivanović za Nova.rs.

Izložba je fokusirana na period između dva rata, i to od trenutka formiranja nove države, Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, do početka Drugog svetskog rata kada nastupa potpuno nova ideologija. S obzirom da se taj period može tumačiti kao jedna celina, bio je, prema rečima Ivanovića, „pogodno tle“ za preispitivanje fenomena identiteta.

„Pošto je tema dosta široka, neophodan je bio neki okvir i odluka je pala da to budu predstave žena. Poredeći taj period i današnji može se doći do zaključka da se identitetske pozicije uopšte nisu promenile, već samo društveno-istorijske okolnosti. To se, pre svega, odnosi na poziciju žene u društvu, u kojem su se dogodile vrlo male promene za čitavih sto godina, pa i sama percepcija žene, kao i pitanje kvira koje je i onda bilo nedefinisano i skrajnuto. I možda je zaključak da nema nekih konkretnijih promena pomalo neoptimističan, ali to je i dobar povod da ovom izložbom preispitamo zašto nije došlo do tih promena i pokušamo nešto da uradimo“, kaže autor.

Među eksponatima na izložbi nisu samo slike, već i dokumentarni materijal, fotografije. Na postavku su uvršćeni radovi nekih od najzvučnijih imena koja su stvarala između dva svetska rata, kao što su: Sava Šumanović, Paja Jovanović, Zora Petrović, Jovan Bjelić, Milena Pavlović Barili, Ljubica Cuca Sokić, Petar Dobrović.

Već drugi segment izložbe „Glumica kao moderna žena: Pol, profesija, emancipacija“ kroz portrete glumica Jovana Bijelića i Veljka Stanojevića vizuelna su hronika jedne epohe, ali i odraz sopstvenog i kolektivnog shvatanja rodnog i profesionalnog identiteta.

Gojković: Raznolikost ženskog bića i identiteta

Ministarka kulture i informisanja Maja Gojković na otvaranju je ukazala na značaj te postavke, navodeći da prikazuje raznolikost ženskog bića i identiteta, ženu u svojoj tradicionalnoj ulozi, kao stuba porodice, ali i kao modernu i obrazovanu osobu.

Kako je saopštilo ministarstvo, ona je podsetila da je kraj Prvog svetskog rata, pored promena na karti sveta, označio početak borbe za ravnopravnost, pravo glasa, nasledja, jednakosti i boljeg položaja žena u društvu.

„Upravo u Novom Sadu, pre više od jednog veka, prilikom prisajedinjenja Srema, Banata, Bačke i Baranje Кraljevini Srbiji, u tadašnjoj Velikoj narodnoj skupštini bilo je sedam žena delegata, što je bio jedinstven primer u Evropi da su žene imale takvo pravo“, rekla je Gojković.

Prema njenim rečima, Srbija je u jednakosti i poštovanju žena išla korak ispred u odnosu na mnoga veća i ekonomski razvijenija društva.

Gojković je kazala da je Galerija Matice srpske tom postavkom pokazala da spada u vrh muzejskih ustanova u ovom delu Evrope.

Izložba je realizovana u saradnji sa Narodnim muzejom, Muzejom savremene umetnosti, Muzejom pozorišne umetnosti, Muzejom grada Beograda, Кućom legata, Spomen-zbirkom Pavla Beljanskog, Galerijom Milene Pavlović Barili iz Požarevca i privatnim kolekcionarima.