Ivo Andrić - književnik koji je savršeno sumirao Balkan u svom radu

Andrić je rođen 9. oktobra 1892. godine u Dolcu kod Travnika. Njegovo monumentalno delo „Na Drini ćuprija“ donelo mu je Nobelovu nagradu za književnost. Njegove priče, iako napisane u drugom vremenu, ostaju aktuelne i relevantne i danas, prenosi Index.hr.

Rani život i diplomatska karijera

Ivo Andrić je rano izgubio oca, a zatim se sa majkom preselio u Višegrad, mesto koje će kasnije postati inspiracija za njegovo najpoznatije delo. Tamo je završio osnovnu školu, a gimnaziju u Sarajevu.

Godine 1912. odlazi u Zagreb, gde upisuje filozofiju i slavistiku. Studirao je i u Beču i Krakovu.

Njegovu mladost obeležilo je učešće u revolucionarnim krugovima koji su se borili protiv austrougarske vlasti, zbog čega je uhapšen 1914. godine. Posle Prvog svetskog rata nastavio je školovanje i započeo diplomatsku karijeru.

Kao diplomata, Andrić je radio u nekoliko evropskih gradova. Živeo je u Parizu, Madridu i Berlinu i postao je međunarodna ličnost.

Voleo je različite kulture i svoj posao. Međutim, njegova diplomatska karijera je završena kada je izbio Drugi svetski rat. Zatim se preselio u Beograd, gde je uz pisanje čekao kraj rata.

Književna karijera

U to vreme je napisao svoja najpoznatija dela: „Na Drini ćuprija“, „Travnička hronika“ i „Gospođica“.

Pored toga, napisao je brojne eseje i kratke priče. U svojim delima se često bavio istorijskim temama i uključivao likove iz različitih kultura i religija. Kroz svoja dela je zapravo komentarisao društvenu i političku situaciju, posebno u Bosni i Hercegovini.

U svom najpoznatijem romanu, „Na Drini ćuprija“, Andrić prikazuje istoriju Višegrada kroz prizmu čuvenog mosta preko Drine, koji je trista godina ranije sagradio Mehmed-paša Sokolović.

Roman prati istorijske promene i njihov uticaj na lokalno stanovništvo tokom nekoliko vekova. Andrić prolazi kroz najvažnije tačke osmanske i austrougarske istorije, a u romanu se igra alegorijskim figurama i komentariše čoveka u odnosu na društvo.

Srušen most tokom Prvog svetskog rata

U Travničkoj hronici bavi se sudbinom ljudi u malom bosanskom gradu Travniku tokom Napoleonovih ratova. Pored toga što dočarava vreme početka 19. veka, Andrić u romanu pokazuje kako odluke visokih zvaničnika utiču na obične ljude.

U Gospođici, Andrić ne ubacuje toliko istorijskih motiva, već se posvećuje problemima neostvarivih želja, pohlepe i ljudskog materijalizma. Godine 1961. dobio je Nobelovu nagradu za književnost, za „epsku snagu kojom oblikuje motive iz istorije svoje zemlje“.

Nazivaju ga jugoslovenskim piscem zbog hrvatskog porekla, bosanskog doma i srpskog identiteta.

Lično je verovao u jugoslovensku ideju i podržavao stvaranje stabilne Jugoslavije kako bi se obezbedio mir na Balkanu.

Preminuo je 13 marta 1975. godine u Beogradu, nekoliko godina nakon penzionisanja iz poslovnog i umetničkog života. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana.