Astronomi: Galaksija koja po obliku liči na Mlečni put daleko je masivnija

Udaljena galaksija, nazvana J0107a, formirala se pre 11,1 milijardu godina, kada je svemir bio star svega 2,6 milijardi godina – otprilike petina svoje sadašnje starosti.

Naučnici su koristili podatke iz teleskopa ALMA, koji se nalazi u pustinji Atakama u Čileu, i NASA-inog svemirskog teleskopa Džejms Veb (James Webb Space Telescope – JWST), kako bi proučili ovu galaksiju.

ALMA je međunarodni teleskopski niz radio-antena koje posmatraju svemir na milimetarskim i submilimetarskim talasnim dužinama.

Astronomi su utvrdili da je masa galaksije – uključujući zvezde i gasove – čak deset puta veća od mase Mlečnog puta, dok nove zvezde nastaju brzinom koja je čak 300 puta veća od one u našoj galaksiji. Ipak, J0107a je kompaktnija od Mlečnog puta.

„Reč je o ogromnoj galaksiji sa ekstremno visokom stopom formiranja zvezda i obiljem gasova – znatno više nego što je slučaj kod savremenih galaksija“, izjavio je astronom Šuo Huang iz Nacionalne astronomske opservatorije Japana, vodeći autor studije objavljene u časopisu Nature.

Koautor istraživanja Tošiki Saito sa Univerziteta Šizuoka u Japanu dodaje: „Ovo otkriće postavlja ključno pitanje – kako se galaksija tolike mase mogla formirati u tako ranoj fazi svemira?“

Iako postoji još galaksija koje formiraju zvezde jednakim intenzitetom kao J0107a, gotovo sve se nalaze u procesu spajanja ili sudara. Za J0107a ne postoje nikakvi dokazi da prolazi kroz takve procese.

Galaksija J0107a i Mlečni put su slične po veličini i obliku, ali naša galaksija je imala na raspolaganju više vremena za formiranje svoje složene strukture, dok J0107a to nije imala.

Tokom prvih nekoliko milijardi godina nakon Velikog praska – koji se desio pre oko 13,8 milijardi godina – galaksije su bile nestabilni, vrtložni entiteti, znatno gasovitiji nego današnje, a upravo su ti faktori podstakli intenzivno formiranje zvezda. Dok su spiralne galaksije sa prečkom, poput Mlečnog puta, danas uobičajene, pre 11,1 milijardu godina bile su prava retkost.

J0107a je sada jedan od najranijih poznatih primera prečkaste spiralne galaksije.

Prečka u strukturi J0107a duga je oko 50.000 svetlosnih godina. Jedna svetlosna godina je rastojanje koje svetlost pređe u vakuumu za jednu godinu – približno 9,46 biliona kilometara, odnosno oko 0,3066 parseka.