Da li su se sreli Kosta Pećanac i Gering? Šta kaže istorija na detalj iz "Vere"

Sagovornik Danasa je ujedno i autor tri knjige o Pećancu, četničkom vojvodi, a "Kosta Milovanović Pećanac", u koautorstvu sa dr Božicom Mladenović iz 2006. godine, je najsveobuhvatnija biografija ovog predstavnika predratnog četničkog pokreta na jugu Srbije. Otuda i reakcija na TV seriju "Vera".

"Neću da ulazim u raspravu o tome da li i koliko umetnik može filmom da prikazuje likove iz istorije ili čitavu epohu. Ali, kada se istorijska ličnost prikazuje u filmovima i serijama, kada se pokušava da se taj lik neuspešno imitira i po liku i po izgledu u ovoj seriji, kada se scenografijom prikazuje vreme i prostor delovanja, opet pogrešno, trebalo bi onda ukazati na nekoliko prostih činjenica u vezi sa likom i delom Кoste Milovanovića Pećanca", kaže profesor Pavlović.

Šta ste uočili kao posebno sporno u TV seriji "Vera"?

"Postoje najmanje tri krupne stvari u vezi sa Кostom Pećancem, koje nisu utemeljene na istorijskim izvorima, na rezultatima istoriografije, ali jesu na udbaškim konstrukcijama, a posebno dvojice "obrađivača" koji su revnosno, posle Drugog svetskog rata, prikupljali podatke i pisali svoje izveštaje, uglavnom na osnovu rekla – kazala, bez originalnih dokumenta. Te nazovi analize koji su sadržane u dosijeu Vere Pešić i drugim dosijeima su završile u Udbi u raznim dosijeima koji su nedavno, delom, predati Državnom arhivu Srbije i Istorijskom arhivu Beograda. Izgleda da su na osnovu tih papira i konstrukcija autori serije "uz domaštavanje" kreirali lik i delo Pećanca u seriji", smatra on.

U seriji je prikazan susret Pećanca sa Hermanom Geringom, rajhsmaršalom u Sofiji. Kakve su istorijske činjenice u vezi sa tim događajem?

"To je prva sporna tvrdnja u seriji da je Pećanac, i to u Sofiji, primio 200.000 rahjsmaraka i to ni manje ni više nego od Geringa. Ta je konstrukcije obrađivača iz Niša, koji je i napisao knjigu o četnicima Koste Pećanca, a jedan drugi udbaški obrađivač iz Leksovca napsiao je da se Pećanac sreo u Sofiji sa, ni manje ni više, nego Ribentropom, ministrom inostranih dela Rajha, i dobio novac kako bi sarađivao sa Nemcima u budućim događajima. Taj autor, je pored drugih, napisao (pre)romansiranu biografiju Vere Pešić. Čak i u seriji se nagoveštava da je tražio da ga primi lično Hitler. U seriji nije precizno navedeno vreme, odnosno datum te posete Sofiji. Ako autori imaju izvore o ovome iz domaćih, bugarskih ili nemačkih izvora onda bi srpskoj istoriografiji dali značajan doprinos. Kako nema takvih dokaza, ne može se tvrditi da je Pećanac posetio Sofiju i da je uzeo pare za saradnju sa Nemcima, koji u tom trenutku nisu imali nameru ni da napadnu Jugoslaviju, ako se radi o periodu do početka 1941. godine", dodaje profesor.

U seriji se navodi i da je Kosta Pćenac otac glavne junakinje Vere Pešić.

"To je vrlo sporna i moralno sumnjiva poruka u seriji koja se nagoveštava na početku, a na kraju eksplicitno Anđa priznaje da je Verin otac niko drugi nego Кosta Pećanac. Uz sve uvažavanje autora i razumevanje slobode umetničkog izražavanja, ipak za takvu tvrdnju bi morali da pruže minimalne dokaze. Vera Pešić je imala oca Milana Pešića, koji je preminuo tek 1936. i koji se posle internacije vratio iz Bugarske 1918. Vera je rođena 1919. Ali, u materijalima udbaškog obrađivača iz Leskovca postoji zapis da je Vera dete jednog visokog bugarskog oficira, izvesnog Pejanova. U čemu je (ne)moralni aspekt ove konstrukcije? U tome što Кosta Milovanović Pećanac još ima žive potomke, unuka Кostu Milovanovića", kaže.

Opširnije čitajte na sajtu Danasa.