Povećano kretanje medveda, zabeležen i napad na Tari: Zašto češće prilaze naseljima i kako da se zaštitite?

Sezona je parenja. Zato se medvedi češće kreću i približavaju naseljenim mestima. Iz Zavoda za zaštitu prirode Srbije navode za N1 da je početkom veka populacija mrkih medveda bila malobrojna, ali da je u poslednjih 20-ak godina primetan porast brojnosti populacije.

Profesor na Biloškom fakultetu Duško Ćirović kaže da ih najviše ima u zapadnoj i jugozapadnoj Srbiji, od 120 do 140 jedinki (dinarsko-pindske populacije), te tu treba biti oprezniji. Tako je na planini Tara, kako su za N1 kazali iz Nacionalnog parka Tara, došlo do bliskog susreta čoveka sa medvedom kod sela Zaugline u podnožju Tare, kada je medved napao čoveka.

Vlada Srbije usvojila je Plan upravljanja populacijama mrkog medveda za period od 2025. do 2033. godine. Prema informacijama sa sajta Vlade, na području Srbije prisutne su jedinke iz tri velike evropske populacije medveda: dinarsko-pindske, karpatske i istočno balkanske. Prema istraživanju Društva za zaštitu i proučavanju ptica Srbije, na Balkanu odrasle ženke imaju prosečno 100 kg, a mužjaci 150 kg, dok pojedini primerci pređu i 300 kg.

Naveli su da, ipak, nije bilo neželjenih posledica i da je to izolovani slučaj - prvi u deset godina. Za N1 su objasnili i gde se može naići na njih, kako bi građani bili oprezniji.

“Mrki medved se može naći na području celog Nacionalnog parka Tara. Trenutno se skoro svakodnevno uočava na širem području priobalja jezera Perućac. Najčešće se uočavaju na prostoru od šest do osam kilometra od brane, ali su primećeni i na putu od Perućca ka Rastištu. S obzirom da je reč o ženki sa mladuncima, njeno ponašanje može biti vrlo nepredvidivo i zaštitnički nastrojeno, što predstavlja potencijalnu opasnost za ljude”, naveli su iz NP Tara.

Na ovom području je, ujedno, i nabrojnija populacija mrkih medveda u Srbiji. Prema podacima Nacionalnog parka, na području Tare ima oko 70 jedinki mrkog medveda, ali ističu i da taj broj nikada nije konačan zbog prelaženja u Bosnu i Hercegovinu i okolne planine.

Na Fruškoj gori, kako navode za N1, do sada nisu primećeni tragovi kretnja mrkog medveda.

Iz preduzeća Srbijašume navode da je na području Maljena identifikovano četiri jedinki, na području Ozren-Jadovnik od tri do sedam jedinki, na Zlatiboru oko 20 jedinki, a na Goliji od 20 do 30 jedinki.

Iz Zavoda još dodaju da ih ima na Zlataru i Mojstirsko-draškim planinama kod Tutina.

Zašto medvedi prilaze ljudskim naseljima?

Medvedi su nedavno primećeni i u blizini naseljenih mesta kod Šar Planine (video ispod), ali ih je bilo i na nekim mestima gde je zaista neuobičajeno da se pojave - na Obedskoj bari. Profesor Ćirović za N1 objašnjava i zašto.

“Povećano kretanje u poslednjih mesec, dva je rezultat povećane sezonske aktivnosti medveda - parenje je u toku. Grupno, mužjaci konkurišu za ženke, a mladi mužjaci moraju da beže izvan prostora gde se odvija reprodukcija. Sa druge strane, ženke sa mladuncima takođe izbegavaju krupne mužjake, zato što je ubijanje mladih mečića, da bi ženka ponovo ušla u reproduktivni ciklus”, jedan od glavnih faktora mortaliteta mladunaca”, objasnio je sagovornik N1.

Mladunci se zato, objašnjava on, bliže kreću ljudima jer su oni za njih “ljudski štit”, a krupni medvedi izbegavaju prisustvo ljudi jer su svesni opasnosti koju predstavljaju za njih. Naveo je i da postoje uglavnom poznati vremenski okviri kad se na njih može naići - tokom dana, jer noću izbegavaju dominantnije jedinke unutar populacije,

Kako postupiti ako se susretnete s medvedom?

I profesor i iz Nacionalnog parka Tara objašnjava kako treba postupati, ukoliko naiđete na medveda:

• Ukoliko primete medveda, naročito mečiće, ne prilaziti im i udaljiti se bez panike
• Ne ostavljati hranu i otpatke u prirodi, jer to privlači divlje životinje.
• Ne približavati se plovilima medvedima koji plivaju.
• Ukoliko imaju psa – držati ga na povocu, jer može uznemiriti medveda i izazvati njegov napad.

Iz NP Tara takođe ističu da na ovom području zabranjeno kampovanje - upravo zbog medveda.

Mrki medved spada u strogo zaštićene vrste u Srbiji, prema Pravilniku o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta. Pravilnikom su propisane kazne, koja za ubijanje iznosi 1.000.000 dinara po primerku. Visina naknade štete prouzrokovane drugim nedozvoljenim radnjama, kao što su povređivanje, rasterivanje, proganjanje, hvatanje, držanje uznemiravanje naročito u vreme razmnožavanja, podizanja mladih, migracije i hibernacije određuje u visini od najmanje 20 odsto do najviše 80 odsto iznosa.