Prva varoška bolnica kroz vreme: Podzemni tuneli za transport ranjenika i bolničko odeljenje zatvora

Pre izgradnje same zgrade, bolnica je radila u okviru nekoliko nehigijenskih stambenih objekata u različitim delovima grada.

Inicijativom Kneza Mihaila, novac za izgradnju bolnice počeo je da se prikuplja, jer su uslovi za lečenje u tim objektima bili neprihvatljivi. Izgradnja prve civilne bolnice u Beogradu započeta je 1865. godine, a završena 1868. godine.

U hotelu „Srpska kruna“ Odbor beogradskih žena na čelu sa kneginjom Julijom, priredio je dobrotvorni bal sa lutrijom na kom su prikupljena sredstva za izgradnju, a gosti su priložili tom prilikom vredne darove, poput slike ruskog cara Nikolaja I, knjige „Robinson Kruso“ štampane u Budimu, nakita i zlatnih predmeta.

Podignuta je na mestu gde se nekada nalazio šator za zbrinjavanje ranjenika za vreme austrijske opsade u 18. veku. Nastala je u tada slabo izgrađenom delu varoši, kao raskošna građevina u prostranom zelenom dvorištu.

Bolnica je ukazivala na stepen važnosti organizovanog lečenja, i na ozbiljnost s kojom se pristupalo u formiranju moderne srpske medicinske struke u osvit sticanja nezavisnosti Srbije, navodi Zavod za zaštitu spomenika.

Autor objekta bio je Jovan Frencel, inženjer i arhitekta. Iz tog vremena, sačuvano je svedočenje prvog upravnika bolnice o tome da je plan izgradnje napravljen po ugledu na jevrejsku bolnicu u Berlinu. Prema svedočenjima savremenika, Frencel je preminuo neposredno nakon što je izradio plan, navodi Zavod.

U projektovanju je veoma velika pažnja poklonjena problemu ventilacije bolničkih soba, grejanju i snabdevanju toplom vodom.

Na fasadi zgrade, postavljene su spomen-ploče na kojima su istaknute reči zahvalnosti Srpskom lekarskom društvu i pojedincima koji su pomagali vojsci i sanitetu tokom ratova.

Bolnica krajem dvadesetih i tridesetih godina 20. veka služila kao zatvor, a tokom Drugog svetskog rata,u suterenu se nalazilo bolničko odeljenje zatvora. Zanimljivost je da su se ispod zgrade nalazili podzemni tuneli koji su bili povezani sa Rimskim bunarom sa jedne strane i Višnjičkom banjom sa druge, piše Danas, kao i da se na neutvrđenoj dubini nalazilo jezerce pijaće vode koju je koristila bolnica.

Hodnici u zemlji predstavljali su vezu sa bolnicom, tako da su se kroz njih transportovali ranjenici.

Do 1983. godine, u bolnici se zadržalo jedino očno odeljenje. Od tada se u zgradi nalaze Srpsko lekarsko društvo, Muzej srpskog lekarskog društva kao odeljenje Muzeja nauke i tehnike i Dom zdravlja Stari grad – Medicina rada.

U Muzeju su sačuvani prvi rendgen aparati, prva zubna proteza iz srednjovekovne Srbije i prva stomatološka ordinacija.

Prva varoška bolnica bila je dugo godina naša najveća bolnica kroz koju su prošle generacije najistaknutijih lekara, poput Laze Lazarevića, Vojislava Subotića, Jovana Jovanovića, navodi se na sajtu Zavoda.