Kronova bolest spada u zapaljenske bolesti creva, nepoznate je etiologije i može zahvatiti digestivni trakt od usta do anusa.
Gastroenterolog dr Stanko Petrović kaže za portal N1 da je najveća incidenca u Severnoj Evropi, Velikoj Britaniji i Severnoj Americi, a da u poslednjoj dekadi dolazi do porasta incidence u zemljama u razvoju kao što su zemlje Latinske Amerike, Azije i Istočne Evrope, dok je u zemljama Severne Amerike i Zapadne Evrope incidenca ista u poslednjoj dekadi.
„Najčešće se javlja između 20. i 30. godine. Drugi pik javljanja KB je između 60. i 70. godine. Pretpostavka je da je u Srbiji incidenca Kronove bolesti između pet i šest na 100.000 bolesnika“, kaže dr Petrović.
Prema njegovim rečima, u nastajanju Kronove bolesti nekoliko faktora ima glavnu ulogu: genetska predispozicija, defekt crevne barijere, poremećen imuni sistem creva i faktori spoljne sredine. Promena načina ishrane predstavlja glavni razlog porasta incidence ove bolesti u nekim zemljama.
„Poznato je da je pojava Kronove bolesti najčešća u razvijenim zemljama, dok je u zemljama u razvoju i nerazvijenim zemljama učestalost niža, i pored prisustva genetske predispozicije. To znači da faktori sredine imaju važnu ulogu. To je naročito pokazano velikim porastom incidence Kronove bolesti u Aziji napuštanjem starog načina ishrane i usvajanjem tzv. zapadnjačke dijete (vesternizacija) – smanjen unos vlakana, a povećan unos gotove hrane i hrane sa dosta kalorija i masti, malo voća i povrća u ishrani“, navodi on.
Dodaje da pušenje predstavlja važan faktor rizika za nastanak Kronove bolesti, koja pored zahvtanja creva može zahvatiti i druge organe.
„To su tzv. vancrevne manifestacije bolesti. Najćešće su zahvaćeni koža, zglobovi, oči, jetra i žučni putevi, bubrezi i pluća“, kaže dr Petrović.
Pročitajte još:
Klinička prezentacija Kronove bolesti je različita i može varirati od blage do veoma teške – da osoba praktično odmah završi na operacionom stolu. To znači da bolest može biti asimptomatska ili sa blagim/nespecifičnim simptomima, dodaje doktor.
Glavni simptomi Kronove bolesti su bol u trbuhu, proliv, gubitak na telesnoj masi i povišena telesna temperatura.
„Najčešće se javljaju bol u trbuhu i prolivi. Bol u trbuhu je u vidu grčeva ukoliko se javlja zbog upale creva, a ukoliko se javi zbog gnojne kolekcije koja je nastala kao posledica Kronove bolesti bol je stalan i intenzivan praćen povišenom telesnom temperaturom. Bol može biti različitog intenziteta i zavisi od stepena upale creva ili pojave komplikacija, što često zavara lekara u početku i predstavlja razlog u kašnjenju u postavljanju dijagnoze Kronove bolesti. Bol je najčešće lokalizovan u desnom donjem kvadrantu trbuha, gde je i najčešće lokalizovana Kronova bolest – na prelasku tankog u debelo crevo“, objašnjava on.
Dr Petrović navodi da nelečena Kronova bolest dovodi do stvaranja stenoza u crevima i fistuloznih kanala koji spajaju creva sa ostalim tkivima i organima, tzv. fistule.
„Fistule se najčešće javljaju između creva, potom između creva i kože, poseban tip su fistule oko anusa – perianalne fistule koje seveoma teško leče, potom između creva i mokraćne bešike ili između creva i vagine. Na kraju dolazi do razvoja gnojnih kolekcija i crevne malapsorpcije. Fistule nastaju kao posledica prirode bolesti – Kronova bolest zahvata ceo zid creva i postepeno dovodi do njegove destrukcije“, navodi on.
Doktor objašnjava da se dijagnoza Kronove bolesti postavlja na osnovu kliničke slike, laboratorijskih analiza krvi, pregledom tankog creva putem magnetne enterografije i pregledom debelog creva kolonoskopijom.
„Pored ovih metoda često se koriste i kontrastne metode ispitivanja digestivnog trakta, kao što su RTG gastroduodenuma, pasaža tankog creva ili irigografija (pregled debelog sreva sa barijumom). Ove radiološke metode su se ranije više koristile, a danas imaju značaj uglavnom kada postoji stenoza creva i ne može se proći endoskopom“, navodi dr Petrović.
Kako kaže, ranije je pregled tankog creva predstavljao problem gastroenterolozima za ispitivanje i praćenje, ali se danas sa razvojem tehnike može eksplorisati celo tanko crevo koristeći poseban endosksop koji se zove motorizovani spiralni enteroskop.
„Naročito veliki značaj u dijagnozi i praćenju ovih bolesnika ima pregled creva pomoću magnetne rezonance, jer se ovim pregledom može videti cela debljina zida creva i najbolje opisati fistule“, kaže on.
Kada je reč o laboratorijskim analizama, u krvi se verifikuju povišeni faktori upale, anemija, povišen broj leukocita i trombocita, nisko gvožđe, nizak albumin, niski elektroliti.
„U stolici je povišen kalprotektin koji ukazuje da postoji upala u crevu, ali se može naći povišen i kod drugih bolesti creva. Na kolonoskopiji se vide segmentne promene, tj. promen na preskok – između njih se vidi zdrava sluznica. Promene na crevima su u vidu defekta sluznice odnosno ulceracija, koje imaju svoj karakterističan izgled. Takođe se mogu videti i otvori fistula. Dijagnozu bolesti postavlja gastroenterolog. Nakon postavljanja dijagnoze pristupa se lečenju“, kaže dr Petrović.
On naglašava da lečenje može biti medikamentozno i hirurško, kao i da je važno napomenuti da hirurško lečenje ne leči samu Kronovu bolest već samo komplikacije.
„Cilj medikamentoznog lečenja je eliminiše simptome bolesti, da smanji crevnu i sistemsku inflamaciju, da dovede do zarastanja sluznice creva, da spreči nastanak kompikacija bolesti, održi dobar nutritivni status bolesnika i obezbedi kvalitatan život“, navodi on.
Od lekova koriste se kortikosteroidi, imunosupresivni lekovi (Azatioprin i Metotreksat), biološka terapija.
„Nova era lečenja Kronove bolesti je započela primenom biološke terapije, u koju spadaju anti TNF alfa preparati, antitela na IL23, antiintegrinksa terapija. Na VMA primenjuju se sa uspehom najnoviji lekovi i najnovije operativno lečenje bolesnika sa Kronovom bolešću“, rekao je dr Stanko Petrović.
