Divljine Beograda: Milićevo brdo - gradska mini planina na 10 km od centra

Piše: Nemanja Jovanović

U pitanju je prelepa zelena oblast na samoj obali Dunava, sa pet uzastopnih brda, smeštenih na svega 10 kilometara od samog centra grada, na potezu izmedju Višnjice i Višnjičke Banje na severu, Vinčanskog brda na jugu, oivičeno brdom Lešće i Mirijevskom kosom na zapadu.

Na istoku se sa vrha brda vide ostrva Čakljanac i Forkontumac, poznatije kao Bela Stena, koje stoji kao svojevrsni plutajući zabran na Dunavu. Ovaj biser čine sledeća brda: Milićevo brdo, brdo Višnjica, Nikino, Tapino i Osovlje.

Visina našeg "protagoniste", Milićevog brda iznosi oko 290 metara nadmorske visine.

Višnjičko brdo i dobar deo Milićevog brda, pošumljen je pre više od 50 godina prelepim crnim borom, kroz čija se debla vidi jedan deo dunavskog toka, a taj predeo zbog prisustva četinara neodoljivo podseća na planinski krajolik. Pored zimzelenog drveća sreću se još i listopadni - hrast, cer, razno žbunasto rastinje, a od jestivih biljaka šipak, strnjine i divlja nana.

U jednom pojasu je pre oko 20 godina sađen i niži bor, pa tako ovaj deo pešačke staze liči na deo Maljena, tačnije Divčibara. Na vršnim delovima brda nalaze se prelepe livade sa kojih se pruža najspektakularniji pogled na Beograd i Dunav ka zapadu, a u podnožju ka jugu vire Veliko selo, Slanci i Vinča u pozadini. Vidi se i Fruška Gora, Cer, Avala, Kosmaj, Rudnik u daljini, Vršačke planine, a kada je bistar dan, čak i Homolje.

Iz podnožja brda, tačnije takozvane Dunavske terase, počinje markirana pešačka staza kroz šumu,  sve do pomenutog vrha brda. Staza je u zbirnoj dužini (gore i dole) 8 km, ali cela oblast je ispresecana alternativnim stazama, pa je tako interesantna rekreativcima, ali i ozbiljnijim sportistima, jer je moguće napraviti celih 22 km kružnom stazom. Veći deo Milićevog i okolnih brda sačinjen je od gline, pa je na taj način ovo retko mesto čije staze su pretežno suve, čak i neposredno posle kiše, zbog zemljišta kroz koje voda lako ponire.

Ovo je oaza čistog vazduh koji dolazi sa Dunava, ali i najvažnija prirodna barijera koja štiti Beograd od štetnih isparenja koja dolaze iz rafinerije Pančevo. Oblast je bogata i životinjskim svetom, pa se tako mogu naći lisice, zečevi, po koja divlja svinja, zmije, fazani, a poslednjih godina se umnogostručila populacija šakala koji se u predvečerje mogu čuti kako u horu zavijaju ovim divnim brdima, okupanih mesečinom. Takođe, tu su i tri strogo zaštićene vrste ptica: pčelarica, bregunice i crne čiope.

Njihovo stanište je ugroženo rapidnom divljom gradnjom, koja napreduje od obale pa uzbrdo i zahteva urgentnu intervenciju, kako ova oaza ne bi postala još jedno u nizu divljih naselja. U prilog nemaru i ličnoj koristi, da ironija bude veća, baš ti ljudi koji bezočno svojom gradnjom uništavaju ovu prirodu, nazvali su ovaj kraj "Naselje rajskih ptica", kojima je stanište ugroženo a populacija smanjena baš njihovim prisustvom!

Na ovim brdima, sredinom pedesetih godina prošlog veka, započeta su arheološka ispitivanja i utvrđeno je da se tu nalaze ostaci keltskog i rimskog utvrđenja, kao i jedna rimska grobnica. S obzirom na sveopšti nemar države, kada su posredi prirodna dobra ili istorijske znamenitosti, ovim pitanjima se niko ne bavi.

Od zanimljivosti vezanih za Milićevo brdo, valjalo bi pomenuti i da je ostrvo Bela Stena, iliti već pomenuti Forkuntumac, dobilo ime po velikoj beloj steni koja se nalazi na kopnu i smeštena je u podnožju brda, licem okrenuta ka ostrvu.

U vremenu Panonskog mora, preciznije u jednoj od njegovih faza, brda oko Beograda virila su iznad nivoa mora i činila su Avalsko kopno. Među ostalima to je bilo i Milićevo brdo sa svim drugim pomenutim okolnim brdima. Na ovom mestu, pronađen je i zub iz vilice praistorijske ajkule.

S obzirom na to da su im karakteristična staništa hladni delovi mora, dolazi se do zaključka da su baš te hladne struje prolazile ovim brdima.

Kao što možete da zaključite ovaj deo Beograda kome smo za centralno mesto prepustili prelepo Milićevo brdo, nosi veliku istorijsku, geografsku, ali i važnost kada je u pitanju zdrav život, sport i rekreacija jer je bogat biodiverzitetom. Ova oblast zaslužuje da joj se učini prenamena u zaštićeno područje III kategorije od lokalnog značaja, jer je između ostalog i poslednja zelena oaza Beograda, divlja onoliko koliko može biti neposredno na obodu jednog milionskog grada.

Zbog svega što ste saznali o Milićevom ali i brdima kojima je okruženo, sedite na autobus broj 32, siđite na poslednjoj stanici i idite do Dunavske terase, gde počinju pešačke staze koje vode ka Milićevom brdu. Prošetajte četinarskom šumom, koja leti miriše kao na primorju, popnite do vrha sa koga panorama grada oduzima dah i postanite svedok najlepšoj prirodnoj oazi Beograda kojoj preti propast.